Temišvar je treći po veličini grad u Rumuniji i prvi put se pominje u 13. veku. Temišvar je najveći grad u zapadnoj Rumuniji, i vekovima su kroz njega prolazili različiti osvajači. Još su ga Rimljani osnovali, kao grad na velikoj raskrsnici puteva, i Tatari su ga uništili u 13. veku. Turci su ga osvojili 1552. godine i grad je ostao pod njihovom upravom do 1718. godine, kada je istorijska regija Banat pala pod austrougarsku vladavinu, što je potrajalo još dva veka. Kasnije je grad
Temšvar postao veoma važan trgovački i industrijski centar. Turci, Austrijanci, Mađari, Nemci i Srbi su vladali ovim gradom i ostavili su svoj trag i svačiji uticaj se danas lako može videti u ovom gradu.
Grad Temišvar je smešten na obalama Begeja, i njegov šarm leži u kulturološkoj i arhitektonskoj raznovrsnosti. Često se naziva i „malim Bečom“, jer je pun parkova, muzeja, umetničkih galerija i umetničkih i muzičkih festivala, podseća na Beč po broju znamenitosti (osim toga, velik deo grada je sagrađen u doba austrougarske vladavine). Ovo je napredan i kosmopolitski grad – Temišvar je bio prvi evropski grad, i drugi u svetu posle Njujorka, koji je koristio električno ulično osvetljenje.
Zahvaljujući umerenoj klimi, u Temišvaru postoji mnogo velikih trgova i još većih parkova. Grad nije previše velik, tako da ćete ga brzo obići peške. Ako se i umorite – odmah će naići tramvaj. Žitelji grada su ponosni na svoje brze, česte i efikasne tramvaje.
U Temišvaru se nalazi mnoštvo crkava različitih denomenacija, Jevrejska četvrt, elegantni barokni trg i velika pešačka zona. Sa nekih spomenika u centru koje obavezno treba videti grada se pruža divan panoramski pogled na grad, a mnogi parkovi u ovom „gradu cveća“ su savršeno, idilično mesto za odmor i pauzu koja će vam biti potrebna čak i ako dođete na jednodnevni izlet.
Šta obići u Temišvaru ?
Znamenitosti Temišvara
Mnoštvo građevina u secesionističkom stilu čine znamenitosti Temišvara a još jedan je od razloga zbog kojih Temišvar nazivaju malim Bečom. Secesionizam se ovde razvijao u dve različite faze. Prva faza je trajala do 1908. godine, i odlikuju je oble linije i cvetne dekoracije. Druga faza se nastavila do Prvog svetskog rata, i nju odlikuju jednostavnije i veće zgrade, sa geometrijskim šarama. Secesionizam je u Rumuniji bio najznačajnija poveznica između vizantijskog stila i moderne arhitekture.
Trg pobede
Neka od najzanimljivijih mesta u gradu koja treba videti kad se dođe na izlet u Temišvar jesu barokne zgrade, koje su raštrkane po čitavom gradu, ali ih najviše ima oko glavnog trga, Trga pobede, koji se pruža od Trga opere do bulevara Loga. Na samom trgu se nalazi ogromna Rumunska Saborna crkva, na južnoj strani. Sagrađena je između 1936. i 1946. godine, a crveni i zeleni crepovi su poređani kao mozaik. Ova crkva je najviša pravoslavna bogomolja van Rusije i visoka je 90,5 metara.Skoro svako ko dođe na jednodnevni izlet u Temišvar će obići ovu crkvu. Ispred crkve se nalazi memorijalni spomenik svima koji su poginuli 1989. godine, tokom Revolucije, kada je svrgnut komunistički režim. Tačno ispred ove crkve je 1989. godine počela Rumunska revolucija. U Muzeju revolucije možete videti i čuti mnoštvo činjenica o samoj revoluciji u Temišvaru. Na trgu pobede nalazi se i veličanstvena Opera.
Trg ujedinjenja
U centru grada nalazi se pitoreskan Trg unije, koji datira još iz vremena Habzburške monarhije, i ovo ime nosi jer se odatle pruža sjajan pogled na rimokatoličku crkvu i srpsku sabornu crkvu, koje su okrenute jedna ka drugoj.Ovo je mesto koje bi obavezno trebalo obići. Tokom 18. veka ovaj deo grada se smatrao trgovačkim centrom, a na njemu su održavane brojne vojne parade i religijske ceremonije. Ovaj trg oivičavaju istorijske zgrade, obojene uglavnom u pastelne boje.Sjajno mesto za slikanje kojim ćete ovekovečiti vaš izlet u Temišvar.
Na severnom delu trga nalazi se škola Nikolas Lenau. Ova škola se smatra istorijskim zdanjem, jer je sagrađena 1761. godine i tada je bila prvo pozorište u Temišvaru. Danas se u ovoj školi održava nastava na nemačkom jeziku, a nju je pohađala i dobitnica Nobelove nagrade za književnost, Herta Miler.
Kad naši turisti pitaju šta obići u Temišvaru ovo je obavezna preporuka.Srpska pravoslavna crkva u Temišvaru sagrađena je u periodu 1745-48, a bela Eparhija temišvarske srpske pravoslavne crkve je smeštena na zapadni deo trga, i veoma je upadljiva sa svojim ekstravagantnim dekoracijama.
Na istočnoj strani trga nalazi se rimokatolička Katedrala koju takođe vredi obići, koja je sagrađena između 1736. i 1754. godine i predstavlja divan primer bečkog baroka. Glavni oltar je oslikao Mihael Unterberger, nekadašnji direktor Akademije lepih umetnosti u Beču.
Tu je i impresivna Barokna palata iz 18. veka, na južnoj strani trga koju ćete takođe videti kada dodjete na ovaj trg. Nekada je bila guvernerska rezidencija, a danas je u njoj smešten Muzej lepih umetnosti, u kome su izložene slike brojnih nemačkih, flamanskih i italijanskih umetnika. Možete posetiti i ostatak palate, ali se većina turista slaže da enterijer nije ni izbliza toliko impresivan koliko eksterijer.
Na severozapadnom delu Trga ujedinjenja nalazi se spektakularna Skontna banka. Reč je o predivnom primeru mađarskog art nuvo stila, i zgrada je sagrađena početkom 20. veka, blago zakrivljenih linija i sa tirkiznim pločicama koje oslikavaju motive iz folklora.
U blizini Trga ujedinjenja nalazi se i najstarija zgrada u Temišvaru, u kojoj se sada nalazi Banatski etnografski muzej.Zbog mnoštva znamenitosti i impozantnih građevina ovaj trg morate obići kada dodjete na izlet u Temišvar.
Od Trga slobode do Trga pobede
Još jedan značajan temišvarski trg je Trg slobode, na kom se nalaze veličanstveni primerci secesionističke arhitekture koji su znamenitosti grada. Banat je bio pod turskom vladavinom od 1552. do 1716. godine, kada je habzburški princ Eugen Savojski uspeo da im preotme Temišvar. U to vreme su napravljene gradske kapije i bastion, a novi habzburški guverner je isušio močvarne kanale oko grada.
U blizini se nalazi dvorac Hunjade, najstarija građevina u Temišvaru, koji datira iz 14. veka. Gradnja je počela tokom vladavine Karla I Ugarskog, a završio ga je Janoš Hunjadi, i u 18. veku su ga renovirali Habzburzi.
Park ruža
Kako ovo nije veliki grad i jednodnevni izlet biće dovoljan da obiđete mnoge znamenitosti.Na spoljnom obodu Starog grada, u blizini Saborne crkve, nalazi se Park ruža. Legenda kaže da je park smislila i sagradila neka anonimna bogata žena, koja je živela u Temišvaru tokom 19. veka. Navodno, ona je sama uvozila ruže iz inostranstva i sadila ih u ovom parku, a danas je park pun predivnog cveća. U njemu se nalazi više od 600 različitih vrsta cveća i mnoštvo uređenih staza kroz ceo park. Žitelji Temišvara obožavaju ovaj park i ako dodjete na izlet tokom vikenda videćete da je pun ljudi, a mladenci obožavaju da se slikaju u ovom parku.Svakako i vi možete ovekovečiti vaše putovanje u Temišvar lepim fotografijama.
Temišvarska pivara
Ako ste ljubitelji piva, a ne znate šta još možete obići u Temišvaru, idite do pivare. Moguć je i obilazak sa vodičem. Ovu pivaru je kupila druga velika pivara 2001. godine, ali pogon još uvek radi i proizvodi ovo omiljeno piće – još od 1718. godine, kada je Temišvar potpao pod habzburšku vlast.
Stambene četvrti
Južno i istočno od Begeja nalaze se gradske četvrti Fabrika, Elizabetin i Jozefin, u kojima se nalaze pravi dragulji secesionističke arhitekture, sagrađeni mahom u kasnom 19. veku. Mali trg Pjata Plevnej je oivičen vrsnim primercima prve faze secesionističke arhitekture, poput Kuće pauna, sagrađene 1905. godine. Fasade su pune klasičnih motiva: pauna, labuda, sova i veverica, kao i lozama i lišćem. Duž obale Begeja nastavlja se ulica Tudora Vladimireskua, takođe puna ovakvih kuća, a ovakve građevine se, u nešto manjoj meri, nalaze i na Marijinom trgu i u Bulevaru 16. decembra 1989.
Secesionistički (art nuvo) stil je vladao i u Aradu (posebno su lepe kuće na Trgu Avrama Jankua i na Strada Kloši), Velikom Varadinu (hotel Astorija), Klužu (Nacionalno pozorište), Satu Mareu i Targu Murešu (Palata kulture).
Šoping u Temišvaru
Mnogi naši turisti kreću na izlet u Temišvar samo da bi išli u šoping a razgledanje znamenitosti im je u drugom planu.Kad je šoping u pitanju najpopularniji je tržni centar Temišvar tj. Julius Mol koji se nalazi na svega petnaestak minuta pešk od centra grada.Zbog ovakve lokacije jednodnevni izlet je dovoljan za obilazak znamenitosti i šoping u ovom tržnom centru.Ovaj tržni centar otvoren je 2005. godine sa preko trista radnji na preko 60.000 kvadratnih metara i jedan je od najvećih na Balkanu.Ispred soping centra se nalazi i ogroman bespalatan parking na kome možete ostaviti auto a i većina agencija ostavlja ovde autobuse s obzirom da sa ovog mesta lako možete i peške obići sve znamenitosti grada i posetiti ostala zanimljiva mesta za kupovinu.U blizini se nalaze i neki veći marketi sa prehrambenim proizvodima čije su cene nešto niže nego kod nas.Takođe i u samom tržnom centru se nalazi hipermarket Auchan iz koga kupljenu robu lako možete preneti u autobus ili auto.I u samom centru možete postiti manji ali dobro snabdeven i jeftiniji šoping centar Bega.
Jevreji u Temišvaru
Mada Jevreji u Banatu žive još od drugog veka nove ere, prvi pisani trag o jevrejskoj zajednici u Temišvaru potiče iz 1716. godine, kada je komandant turske vojske predao grad austrijskom princu Eugenu Savojskom.
Na starom groblju postoje grobovi koji datiraju još iz vremena turske okupacije, a najstariji pripada rabinu i hirurgu koji je umro 1636. godine. Jedan vek kasnije, jednom jevrejskom rabinu i četvorici njegovih sledbenika dozvoljeno je da se nastane u gradu. Kada je Austrougarsko carstvo usvojilo akt o građanskim pravima, jevrejska zajednica u Temišvaru je doslovno procvetala, i tada je u ovom gradu živelo oko 7.000 Jevreja. Nakon 1867. godine, kada je došlo do Austrougarske nagodbe, u gradu je sagrađeno šest sinagoga. Danas je preostalo samo tri, a jedna od njih je još uvek aktivna.